Kiezen is verliezen. Het blijft een groot cliché, maar evenzeer een cliché het zomaar te negeren. Enige tijd geleden maakte ik zo’n keuze. Voor sommige is mijn beslissing een grote verrassing, voor diegenen die me echt kennen niet.
Mijn passie voor maatschappijontwikkeling, socioculturele differentiatie binnen deze maatschappij, geschiedenis en voornamelijk een combinatie van deze factoren doen me al jaren interesse hebben voor besluitvorming en politiek op de verschillende bestuursniveaus.
Op het lokale bestuursniveau staan we binnen onze gemeente voor grote keuzes. Keuzes die men reeds jaren geleden kon maken, maar die om tal van - soms begrijpbare, soms onbegrijpbare - redenen, niet werdengemaakt. Mijn doel ligt echter verder dan het bekritiseren van niet-gemaakte keuzes. Zwalm kent een enorm gevarieerd, boeiend en uniek patrimonium. Een patrimonium dat het koesteren meer dan waard is. Laat hierover geen discussie bestaan. A contrario, helaas blijkt dit patrimoniumaanbod vandaag, financieel, maar ook maatschappelijk en evolutief gezien, een té grote uitdaging voor een gemeente als Zwalm. Dit spanningsveld brengt in Zwalm - terecht - heel wat opinievorming teweeg.
Op het lokale bestuursniveau staan we binnen onze gemeente voor grote keuzes.
Zwalm, een unieke parel in Vlaanderen, in geheel Vlaanderen bekend om haar prachtige natuurpracht, wandel- en fietsomgeving; maar bij onze (oudere) autochtone bevolking toch nog steeds omwille van de dorpskernen, de prachtige natuur, de valleien doorsneden door beekjes waar eeuwenlang graan op werd gemalen in de oude watermolens. Waar de omliggende akkers werden bewerkt door landbouwers, bezweet door het harde labeur, maar zo trots op de opbrengst en hun vee. De kouters waar windmolens als reuzen boven waakten. En ook, de kerken waar dagelijks gebed de enige rustpauze betekende tijdens en na het harde labeur die deze landbouwsamenleving typeerde. Uiteraard koestert niet alleen een oudere bevolking dezeunieke manier van leven, ook jongeren (mezelf incluis) blijven gecharmeerd door de warme sfeer van weleer die nog overal in onze dorpen bleef nazinderen. Ook al zijn er quasi geen oude cafeetjes meer; zijn er quasi geen kerken meer open en malen de molens niet meer om een bevolking te laten overleven, maar louter nog als toeristische attractie om fietsers- en wandelaars ons verleden te laten verkennen, de sfeer van weleer... het blijft zo uniek. Ik ben blij dat ik een dergelijk tijdperk nog (beperkt) heb meegemaakt. Echter, terugkomen zal het nooit.
Die sfeer lijkt een verbondenheid te creëren. Een unieke verbondenheid waar vele Zwalmenaars zich lijken in te herkennen. Het sluiten van de kerken is een jammer gevolg van een veranderende en geseculariseerde samenleving. Zwalm kent twaalf dorpen, twaalf kerken (en de prachtige kapel van Wijlegem). Op 8.000 inwoners is dit een unieke situatie. Twaalf dorpskernen, twaalf dorpskerken; maar evenzeer twaalf pastorijen, twaalf scholen (gemeentescholen en/of kloostergebouwen; die er ooit waren of nog steeds zijn) en ga zo maar door. Deze situatie is historisch gegroeid, enerzijds door onze ligging, anderzijds door onze rijke economische achtergrond die onder andere de ligging onze dorpen welstellend maakte. Een dergelijke situatie met zo veel plattelandspatrimonium op zo’n kleine oppervlakte komt maar zelden voor (ergens in Limburg ook… meen ik me te herinneren). Door omstandigheden uit het verleden (zoals gezegd, vaak te rechtvaardigen beslissingen, vaak beslissingen die niet te rechtvaardigen bleken), bleef ook het grootste deel van dit patrimonium bewaard, in eigendom van de gemeente. Jarenlang werd ook weinig tot niet(s) geïnvesteerd in deze gebouwen. Het hoeft geen betoog dat een dergelijk behoud van patrimonium binnen gemeentelijke handen - op de manier hoe het vandaag gaat - op lange, maar zelfs op korte termijn, onhoudbaar wordt.
We mogen ons niet laten leiden door een gedachte dat bovenbeschreven uniek dorpsleven ooit nog terugkomt. We moeten de realiteit onder ogen durven zien en ook denken aan een financieel rechtvaardig beleid voor onze gemeente dat écht op een lange termijn is gestoeld. Als jongere in een plattelandsgemeente is het niet evident een stem te hebben in dit debat. Ik merk mensen vaak de mening toegedaan zijn dat een jongere weinig kan bijdragen binnen dergelijke discussies. Ik meen te mogen zeggen dat dit niet zo hoeft en hoort te zijn. Jongeren in Zwalm hebben een toekomst in onze prachtige gemeente en dienen in zulke ingrijpende debatten een stem te hebben. Het zijn onze jongeren, fier op Zwalm, die ook later de gevolgen zullen dragen van al dan niet doordachte keuzes, onder meer op het vlak van patrimonium. We moeten leren aanvaarden dat een verkoop van dergelijke gebouwen misschien wel kan leiden tot het behoud van dit patrimonium. Dat een verkoop kan leiden tot een nieuwe activiteit die onze dorpskeren weer leven zal inblazen. Ondernemerschap moet te allen tijde worden gepromoot. We hebben binnen onze gemeente al een aantal beperkte voorbeelden van hoe creatief ondernemen kan leiden tot het redden van patrimonium. Laat ons hier verder op bouwen.
Ook een veranderd samenlevings- en waardenpatroon spelen mee in bovengeschetste ontwikkeling. Waar vroeger een diep intens verenigingsleven mede onze dorpen kenmerkte, blijven er maar weinig van deze verenigingen over. Om deze verenigingen te steunen, bouwde de gemeente een nieuw gemeenschapscentrum dat recent de deuren opende. Voorzien van alle ruimte en comfort kunnen verenigingen er vergaderen en er hun activiteiten organiseren. Toch blijken mensen het hier moeilijk hebben. Deels te begrijpen, maar laten we het project ten minsten een kans geven. Vroeg in de morgen een 19de-eeuwse kolenkachel moeten aansteken om ’s middags warmte te hebben in een lokaal (waar de warmte reeds gedurende een ganse morgen kon ontsnappen door het niet-geïsoleerde dak), is echt niet meer van deze tijd. Ik hoop oprecht dat verenigingen (her)leven in dit nieuwe centrum en dat de charme ervan ook nieuw verenigingsleven kan doen ontstaan. Voor mij was dit een verstandige keuze. Deze comfortabele nieuwbouw werd volledig gefinancierd met de pastorijen die de afgelopen jaren verkocht werden. Ook deze vervallen gebouwen verkrijgen stilaan opnieuw de grandeur van weleer. Dit allen door nieuwe eigenaars die er elk hun project in opbouwen. Door mijn achtergrond, generaties in een Zwalmse deelgemeente woonachtig en mijn aanwezigheid in enkele Zwalmse verenigingen, meen ik dat ik slaag in met te realiseren wat er leeft bij de Zwalmse bevolking.
Mijn keuze viel voor sommigen op, voor mensen die me echt kennen niet. Lang had ik geen partijkaart, hoewel mijn overtuiging er steeds was. Zonder partijkaart hoopte ik een geloofwaardigere indruk na te laten in constructieve opmerkingen die ik uitte op standpunten van verschillende partijen, lokaal of nationaal. Nu hoop ik met een duidelijkere stem binnen het debat, met respect voor visie en mening van andere inwoners en boven partijgrenzen heen, een mening te kunnen verkondigen die, respecterend uitgedrukt, een mening van de jeugd in Zwalm zou kunnen zijn. Het respect voor andere meningen is enorm belangrijk voor mij. Het debat kan maar gevoerd worden wanneer visies gecombineerd worden en meningen niet eenzijdig worden doorgevoerd.
Mijn keuze viel voor sommigen op, voor mensen die me echt kennen niet.
Kiezen is verliezen. Het blijft nog steeds een groot cliché. Met mijn keuze hoop ik ook jongeren in Zwalm een stem te geven. Ik hoop een beleid te kunnen meebepalen waar er respect heerst voor ons verleden, maar met keuzes die financieel rechtvaardig blijven voor een gemeente als Zwalm. The consequence of my choice ligt erin dat ik personen, waar ik het diepste respect voor koester, verlies door mijn keuze. Ik hoop dat deze mensen echter steeds blijven geloven in mijn persoonlijkheid, mijn persoonlijkheid waarmee ik hoop mensen te kunnen verbinden, bijeen te brengen en te verenigen, boven partij-ideologie en visie heen.
Kiezen is verliezen. Laat me hopen van niet.
Oh ja, mijn keuze ligt bij de Open Vld-partij van Zwalm.
Matthijs Verschraegen.